KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ TAKİP YOLLARI

KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ TAKİP YOLLARI

Giriş;

Bildiğiniz üzere 16.11.2020 tarihli Kambiyo senetleri yazımızda Türk Ticaret Kanunu çevresinde tanımı, kambiyo senedi olarak poliçe, bono ve çek'in özellikleri ve şekil şartları kambiyo senetlerine uygulanan faiz oranı ve zamanaşımı süresine değinmiştik. Bu yazımız ise kambiyo senetlerine özgü takip yollarından ve icra hukuku bakımından uygulama yönelik açıklamalardan oluşacaktır.

1) Yetkili icra dairesi ve takip talebinin şekli;

Kambiyo senedinden doğan alacak “aranılacak” alacak niteliğinde oldu- ğundan, bu alacak için BK 89/I-b.1 uygulanmaz. Ayrıca, İİK 50/I’de, para veya teminat borcu için takip hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yetkiye ilişkin hükümlerinin kıyas yolu ile uygulanacağı; şu kadar ki, takibe esas olan sözleşmenin yapıldığı  icra dairesinin de yetkili olduğu öngörülmüştür.

Buna göre, alacaklı, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takibi BK 89/I-b.1, İİK 50/I ve HMK 10 uyarınca kendi yerleşim yerindeki icra dairesinde değil, borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesinde başlatabilir.

2) Ödeme Emri;

Madde 168 – (Değişik: 18/2/1965-538/81 md.)

İcra memuru senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir. 

Bu ödeme emrine şunlar yazılır:

1. Alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, takip talebine yazılması lazım gelen kayıtlar,

2. Borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödeme emrinde yazılı olan icra dairesine ait banka hesabına ödenmesi ihtarı,

3. Takibin müstenidi olan senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse, beş gün içinde icra mahkemesine şikayet etmesi lüzumu,

4. Takip müstenidi kambiyo senedindeki imza kendisine ait olmadığı iddiasında ise bunu beş gün içinde açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi; aksi takdirde kambiyo senedindeki imzanın bu fasıl gereğince yapılacak icra takibinde kendisinden sadır sayılacağı ve imzasını haksız yere inkar ederse sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum edileceği ve icra mahkemesinden itirazının kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ihtarı.

5. Borçlu olmadığı veya borcun itfa edildiği veya mehil verildiği veya alacağın zaman aşımına uğradığı veya yetki itirazını sebepleri ile birlikte beş gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirerek icra mahkemesinden itirazın kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ihtarı.

6. İtiraz edilmediği ve borç ödenmediği takdirde on gün içinde 74 üncü maddeye, itiraz edilip de reddedildiği takdirde ise üç gün içinde 75 inci mad-deye göre mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapisle tazyik edileceği, mal beyanında bulunmaz veya hakikate aykırı beyanda bulunursa ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarı. 60 ıncı maddenin son iki fıkrası burada da tatbik olunur.

3)Borca İtiraz;

3.1) İmzaya İtiraz 

İmzaya itiraz, borçlunun takip konusu yapılan kambiyo senedindeki imzayı inkâr etmesi halidir. Borçlu imza itirazını ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde, açıkça, dilekçe ile icra mahkemesine yapmalıdır. Aksi halde kambiyo senedindeki imza bu takip bakımından borçluya ait sayılır. “Borcum yoktur”, “senet vermedim” ya da “senet sahtedir” şeklindeki itirazlar imzaya itiraz niteliği taşımamaktadır. 

Yargıtay 12 HD’de 5.5.1998 tarihinde aynı doğrultuda şu şekilde karar vermiştir: “Borçlunun mercii başvurusu imza inkârı olmayıp, senedi imzalayan kişinin şirket yetkilisi olmadığı yönündedir. Bu yöndeki itiraz borca itiraz niteliğinde olduğundan…” (1998/4574 E. 1998/4971 K.) 

İcra mahkemesi borçlunun imza itirazını duruşma yaparak inceler. Bu konuda evrak üzerinden inceleme yapmakla yetinerek verilen karar kanuna aykırıdır. İcra mahkemesi davalı alacaklıyı, davacı borçluyu ve vekilini ihtarlı davetiye göndererek duruşmaya çağırır. Kendisine karşı takibin yapıldığı icra dairesinin yetki çevresinde ödeme emri tebliğ edilmiş olan borçlu, icra mahkemesinde ilk duruşmada bizzat hazır bulunmak zorunda olduğundan, eğer hazır bulunmaz ve mazeretini bildirmezse, icra mahkemesi başka bir inceleme yapmaksızın itirazın reddine karar verir. 

3.2) Borca İtiraz 

Borçlunun imza itirazı dışında kalan tüm nedenlerden dolayı ödeme emrine itirazı borca itiraz nedeni olarak sayılmaktadır. Borçlu; borcun mevcut olmadığı, itfa edildiği, imhal edildiği, borcun zamanaşımına uğradığı veya takas, faiz oranı veya yetki hususlarında itirazda bulunabilir. 

İcra mahkemesi hâkimi, dosyanın incelenmesi için iki tarafı en geç 30 gün içerisinde duruşmaya çağırır. Alacaklı veya vekili çağrıldığı duruşmaya gelmezse icra mahkemesi alacağın itiraz edilen kısmı için takibin geçici durdurulmasına karar verir. 

Kaynakça;

Helvacı, Mehmet, “Kambiyo Senetlerine Özgü Takip Yolları”,
İcra-İflas Kanunu

AV.MİKAİL YAĞIZ