TARIM ARAZİLERİNDE SINIRDAŞ KOMŞUNUN ÖN ALIM HAKKI KALDIRILDI ?
04.11.2020 tarihinde Resmi Gazete'de yürürlüğü giren 7255 sayılı GIDA, TARIM VE ORMAN ALANINDA BAZI DÜZENLEMELER YAPILMASI HAKKINDA KANUN'un 20.maddesi ile 5403 sayılı Kanunun 8/İ maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
5403 sayılı Kanunun mülga 8/İ maddesi;
Önalım hakkı
MADDE 8/İ- 8/C maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığı kurulduğu takdirde, ortaklardan birinin payını üçüncü bir kişiye satması hâlinde, diğer ortaklar önalım hakkına sahiptir.
Tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi malikleri de önalım hakkına sahiptir. Tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş malikler önalım haklarını kullanamaz. Önalım hakkına sahip birden fazla sınırdaş tarımsal arazi malikinin bulunması hâlinde hâkim, tarımsal bütünlük arz eden sınırdaş arazi malikine önalıma konu tarımsal arazinin mülkiyetinin devrine karar verir.
5403 sayılı Kanunun mülga 8/İ maddesi ile tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi maliklerine önalım hakkı tanınmaktadır. Kuralda, tarımsal arazinin satılmasından söz edilmiş olup hissenin satılması ifadesine yer verilmediğinden, önalım hakkının sadece arazinin (parselin) bütünüyle satılması hâlinde mevcut olduğu, tarım parselinin hissesinin bir bölümünün satılması durumunda geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Önalım hakkı, malikin malını bir üçüncü kişiye satması halinde hak sahibine, tek taraflı bir beyanla o malın alıcısı olma yetkisini veren yenilik doğuran bir haktır. TMK hükümlerine göre, müşterek mülkiyette, paydaşlardan birinin hissesini diğer paydaşlar dışındaki üçüncü bir kişiye satması durumunda, diğer paydaşların, kanunda öngörülen sürede dava açmak ve hâkimin belirlediği süre içinde satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderini ödemek suretiyle satılan hisseyi devralma hakları bulunmaktadır.
7255 sayılı GIDA, TARIM VE ORMAN ALANINDA BAZI DÜZENLEMELER YAPILMASI HAKKINDA KANUN'un 20.maddesi ile 5403 sayılı Kanunun 8/İ maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
5403 sayılı Kanunun 8/İ maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılması ile artık sınırdaş maliklere tanınan ön alım hakkı ortadan kaldırılmış olup tarımsal arazi sahiplerine arazilerini ön alım hakkı engeline takılmadan mülkiyetlerinde tasarrufa bulunma yetkisi tanınmıştır.
Kaynak;
1-04.11.2020 tarihinde Resmi Gazete'de yürürlüğü giren 7255 sayılı GIDA, TARIM VE ORMAN ALANINDA BAZI DÜZENLEMELER YAPILMASI HAKKINDA KANUN
2-30.10.2014 tarihli 2014/133 Esas sayılı 2014/165 Karar sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı
AV.MİKAİL YAĞIZ