ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU

 

GİRİŞ;

Türk Borçlar Hukukunda kusurlu ve hukuka aykırı bir fiili gerçekleştiren kişinin zararı gidermekle yükümlü tutup kusur sorumluluğunu benimsemiştir. Ancak bunun yanında belirli koşullar ile kusursuz sorumluluk ilkesi kabul edilmiş olup, bir kişi kusurlu olmasa dahi fiiliyle bir başka kişiye verdiği zarardan sorumlu tutulması gerektiği görüşü savunulmuştur.

Kusursuz sorumluluk halleri, BK’da “Hakkaniyet Sorumluluğu”, “Özen sorumluluğu” ve “Tehlike Sorumluluğu” olmak üzere üç ana başlık altında düzenlenmiştir. 

Bu yayınımızda kusursuz sorumluluk hallerinden Özen Sorumluluğu içerisinde yer alan Adam Çalıştıranın Sorumluluğu konusuna değineceğiz.

1-ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU;

6098 sayılı TBK'nın 66. Maddesinde Adam Çalıştıranın Sorumluluğu düzenlenmiştir. Adam çalıştıran çalışanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür. Adam çalıştıran, çalışanını seçerken, işiyle ilgili talimat verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse, sorumlu olmaz. Bir işletmede adam çalıştıran, işletmenin çalışma düzeninin zararın doğmasını önlemeye elverişli olduğunu ispat etmedikçe, o işletmenin faaliyetleri dolayısıyla sebep olunan zararı gidermekle yükümlüdür.Adam çalıştıran, ödediği tazminat için, zarar veren çalışana, ancak onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde rücu hakkına sahiptir.

Kanun koyucu adam çalıştıranın sorumluluğu başlığından da görüleceği üzere salt işçi işveren ilişkisinden daha geniş tutarak tanımladan görüleceği üzere adam çalıştıran gerçek kişi olacağı gibi tüzel kişi de olabilir. 

Adam çalıştıranın sorumluluğuna gidilebilmesi için zarar veren kişi ile çalıştıran arasında çalıştırma ve bağlılık ilişkisi olmalı , meydana gelen zararın çalıştırma ilişkisi sırasında olması ve meydana gelen zararla   ile çalıştıran arasında nedensellik illiyet bağı olmalıdır.

Adam çalıştıranın , meydana gelen zarar ve hukuka aykırı fiilden kusursuz sorumluluk ilkesi gereği sorumlu olmaması için adam işiyle ilgili gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse, çalışma düzeninin zarar doğmasına engel olacak şekilde ayarlarsa meydana gelen zarardan sorumlu olmaz.

Adam çalıştıran, çalışanın verdiği zararı bu zarar nedeniyle ödediği zararı, zarar veren çalışana ancak onun kusurlu olduğu ölçü kadar rücu hakkına sahiptir.

T.C. Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 14.01.2013 tarihli 2012/23133 Esas, 2013/3 Karar sayılı İlamı;
Dava, davalı şirkete ait işyerinde çalışan kişinin davacının kişilik haklarına saldırı sebebiyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. B.K.nun 55. maddesi hükmü gereğince adam çalıştıranın sorumlu tutulabilmesi için; zararın çalışanın hukuka aykırı eyleminden doğması ve zararla çalışanın eylemi arasında uygun illiyet bağının bulunması yeterlidir. Bu koşulların varlığı halinde çalıştıranın kendisine yükletilmiş olan özen gösterme yükümlülüğünü yerine getirmediği ve zararın bu yüzden meydana geldiği kabul edilmektedir. Bu sorumluluk karinesinin çürütülebilmesi için yasa koyucu adam çalıştıranlar için kurtuluş beyyinesi hakkını tanımıştır. Adam çalıştıran, çalışanın seçiminde, talimat vermede ve denetlemede gerekli özeni gösterdiğini kanıtlaması halinde sorumluluktan kurtulur. Bir başka ifadeyle çalıştıranın sorumlu tutulabilmesi için zarar verici eylemle çalıştıranın görülen işi arasında fonksiyonel bağlılık bulunması yeterlidir. Somut olayda, mağaza sorumlusunun eylemi sebebiyle zarar oluşmuştur. Bu husus kesinleşen ceza mahkemesi kararı ile de sabittir. O halde mahkemece, davalının eylemi sebebiyle davalı şirketin sorumlu tutulması gerekir.

AV. MİKAİL YAĞIZ